Lokalizacja i środowisko

Kotlina Łącka, na której północnej krawędzi położone jest stanowisko w Maszkowicach, to stosunkowo niewielkie poszerzenie doliny górnego Dunajca, rozciągające się na długości około 7 km. Od północy ograniczają ją wzniesienia Beskidu Wyspowego od południa zaś wysokie szczyty Beskidu Sądeckiego. Można powiedzieć, że pomimo szerokich kontaktów, mieszkańcy osiedla w Maszkowicach żyli w niewielkim wyizolowanym geograficznie „świecie”. Z punktu widzenia archeologii stwarza to unikalną okazję do badania tego, w jaki sposób ludzie ci dopasowali się do lokalnych warunków środowiskowych i jak w miarę upływu czasu zmieniała się ich gospodarka.

W realiach społeczeństw prehistorycznych nie istniał handel żywnością, stąd każda lokalna społeczność musiała być samowystarczalna. Kluczowe znaczenia miała sama lokalizacja miejsca zamieszkania – obserwacje etnograficzne i eksperymenty pozwalają sądzić, że w warunkach pierwotnej gospodarki bardzo uciążliwe było uprawianie pól położonych dalej niż około 2 km (20 minut) od domu. Z punktu widzenia ekonomicznego bilansu zysków i strat, uwzględniającego bezpieczeństwo, pole widzenia i bliskość dobrych gleb, Góra Zyndrama to najlepsza miejsce dla założenia osady w całej Kotlinie Łąckiej. Archeolog uzbrojony we współczesną wiedzę i oprogramowanie geograficzne w ciemno wytypowałby tą właśnie lokalizację. Góra Zyndrama leży dokładnie w środku północnej krawędzi Kotliny Łąckiej, powyżej miejsca, gdzie najszersza jest plejstoceńska terasa nadzalewowa – partia doliny przykryta żyznymi madami rzecznymi, znajdująca się jednak powyżej strefy systematycznie zalewanej przez nieuregulowany wówczas Dunajec. 

Przy prawie pięćdziesięciometrowym przewyższeniu ponad dno doliny szczytowa partia Góry Zyndrama (obecnie około 409 m n.p.m.) zapewnia nie tylko doskonałe pole obserwacji całej Kotliny Łąckiej, ale również znajduje się poza poziomem, na którym gromadzą się chłodne i wilgotne mgły, związane ze zjawiskiem tzw. inwersji temperaturowej. Bardzo strome zachodnie i południowe zbocza Góry podnoszą też jej walory z punktu widzenia obronności. Istotne jest wreszcie położenie na krawędzi różnych stref geograficznych – pomiędzy doliną umożliwiającą rozwój rolnictwa i górskim zapleczem, gdzie mógł być realizowany wypas zwierząt. Niewykluczone, że pewną rolę mogło odgrywać występowanie w pobliżu rzadkich zasobów naturalnych, a w szczególności wysięków solanki.

Współczesne warunki środowiskowe oraz wyniki badań palinologicznych, przeprowadzonych w pobliskiej Zbludzy przez dr Katarzynę Korzeń, pozwalają na odtworzenie szaty roślinnej otaczającej grodzisko. Wiemy, że wraz z początkiem osady wczesnobrązowej znaczna część doliny i sąsiadujących wzniesień musiała być pozbawiona drzew i stale użytkowana gospodarczo. Proces ten pogłębił się w czasach istnienia młodszej osady, kiedy to na terenie Kotliny Łąckiej powstało co najmniej kilkanaście kolejnych osiedli. Z tego okresu udokumentowane są ślady wypalania lasów. Partie doliny, które nie były wykorzystywane rolniczo porastały olsy. Wyżej, na łagodnych stokach wzniesień od wczesnej epoki brązu dominowały lasy bukowe i dąbrowy, a w bardziej zacienionych miejscach lasy jodłowe.