Późna epoka brązu, wczesna epoka żelaza i okres lateński na Górze Zyndrama w Maszkowicach

Około pół tysiąca lat po tym, kiedy przestała istnieć warownia z wczesnej epoki brązu, na szczycie Góry Zyndrama pojawili się nowi osadnicy. Wieś powstała około 900 roku p.n.e. była znacznie rozleglejsza niż teren starej fortecy – ślady domów stwierdzić można również na wschodnim stoku wzniesienia oraz u jego nasady, w odległości ponad stu metrów od grodziska. Niemniej jednak wydaje się, że kamienne fortyfikacje wciąż w jakimś zakresie stały w tym czasie i ich ruina została wtórnie wykorzystana – zarówno jako źródło materiału budowlanego, jak i podstawa do budowy nowych umocnień. Te ostatnie są trudne do zidentyfikowania, stwierdzić można jednak ślady po rzędzie słupów wbitych w ziemię mniej więcej na linii starego muru – mógł to być rodzaj wykonanej z drewna zapory lub po prostu ciąg zewnętrznych ścian domów, zamykających jednocześnie dostęp do wnętrza grodziska. 

Podobnie jak we wczesnej epoce brązu, gród rozplanowany był w taki sposób, że jego centralna partia pozostawała niezabudowana lub znajdowały się w niej tylko wkopane w ziemię jamy-spiżarnie, zaś domy ulokowane były wyłącznie wzdłuż północnej i wschodniej krawędzi plateau. Ich pozostałością jest obecnie intensywnie czarna warstwa, nakrywająca domy pierwszej osady i sięgająca 80 cm grubości, która rozlewa się na szerokość kilku metrów wzdłuż krawędzi wypłaszczenia. W tej jednolitej warstwie trudno jest wyróżnić poszczególne budynki, jednak obecność poziomów wyrównywania usypanych z gliny oraz bruków kamiennych a także różna głębokość posadowienia słupów z konstrukcji nośnych dachów pozwala stwierdzić, że mamy tu do czynienia z kilkoma okresami zmiany zabudowy. Faktycznie zabytki pochodzące z czarnej warstwy różnią się wiekiem. Przy jej dnie znajduje się ceramika przypominająca naczynia tzw. kultury łużyckiej z Małopolski oraz schyłkowej fazy tzw. kultury Gáva ze wschodniej Słowacji, która pochodzi z X-VII wieku p.n.e. i wskazuje na wielokierunkowe kontakty mieszkańców osady.

W górnej partii tej warstwy, tuż pod współczesną glebą znajdują się rozległe bruki z ciasno ułożonych otoczaków dunajeckich, pomiędzy którymi odkrywana jest ceramika z wczesnej epoki żelaza (VII-V w p.n.e.). 

Wydaje się, że w tym czasie osada na Górze Zyndrama przeżywała swój okres prosperity, podobnie jak cała Kotlina Łącka, która musiała być wówczas gęsto zaludniona (z okolicy Maszkowic znanych jest około dwudziestu stanowisk archeologicznych z tego odcinka czasu). Ważnej roli osiedla dowodzą liczne znaleziska żelaznych ozdób oraz unikatowej w Polsce grzywny żelaznej. 

Ze stanowiska na Górze Zyndrama oraz z innych punktów zlokalizowanych w okolicy pochodzą też przedmioty ze szkła i brązu (m.in. skarb z Łącka), które wszystkie są datowane na VI-V wiek. p.n.e.

Najmłodszą fazę zamieszkania stanowiska archelogicznego na Górze Zyndrama reprezentują znaleziska z okresu lateńskiego, a więc z czasów dominacji kultury celtyckiej w Europie Środkowej. Mniej więcej pomiędzy 200 i 50 rokiem p.n.e. na szczycie wzgórza stało jedno lub kilka gospodarstw. Pozostały po nich ślady budynków oraz wkopane w ziemię jamy do przechowywania zasobów, które grupują się w północno-zachodniej części plateau. Wśród zabytków z tego okresu zwracają uwagę ułamki wielkich naczyń do przechowywania zboża, nieliczne fragmenty ceramiki grafitowej oraz odkryta w 1975 roku zapinka brązowa.