Obecnie prowadzone badania archeologiczne

W 2009 roku w Instytucie Archeologii UJ podjęta została próba opracowania zabytków z badań Marii Cabalskiej. Studia te, kierowane przez Marcina S. Przybyłę, zostały poprzedzone badaniami geofizycznymi plateau Góry Zyndrama, zrealizowanymi przy współpracy z Ruhr-Universität w Bochum. Już w pierwszym roku prac udało się dokonać istotnych obserwacji dotyczących istnienia na stanowisku skomplikowanej stratygrafii. Wnioskowanie utrudniała jednak niekompletna dokumentacja z dawnych badań. W konsekwencji, w 2010 roku podjęta została decyzja o przeprowadzeniu na stanowisku sondażowych badań wykopaliskowych. Zostały one sfinansowane ze środków Wydziału Historycznego UJ, na miejscu zaś zorganizowanie bazy ekspedycji stało się możliwe dzięki gościnności Szkoły Podstawowej w Maszkowicach.

Wyniki pierwszej kampanii wykopaliskowej przyniosły na tyle zaskakujące rezultaty, że prace terenowe były kontynuowane w kolejnych latach, w prawie każdym (poza rokiem 2013) sezonie letnim. Niewielkie wykopy koncentrowały się w środkowej partii wschodniego tarasu grodziska, tuż poza strefą badań Marii Cabalskiej. Rozpoznany został jednak również łagodny stok znajdujący się u podstawy tarasu (2015 rok) zachodnia krawędź plateau (2011 rok) oraz nasada cypla znajdująca się w odległości 150 metrów od wejścia na grodzisko (2011 rok). Od początku pracom tym towarzyszył program badań geofizycznych (prowadzonych przez Marcina M. Przybyłę z zespołem), oraz studiów przyrodniczych, koncentrujących się na rekonstrukcji naturalnego środowiska otaczającego osady prehistoryczne oraz gospodarki ich mieszkańców. Najważniejszymi osiągnięciami tego etapu badań terenowych było dokładne opisanie sekwencji nawarstwień tworzących tą partie stanowiska i chronologii znajdowanej w nich ceramiki (2010-2011), odkrycie rzadkiego przykładu plastyki figuralnej o południowoeuropejskich analogiach (2011), zidentyfikowanie dobrze zachowanych śladów budynków mieszkalnych z wczesnej epoki brązu (2014) i wreszcie odsłonięcie w 2015 roku kilkumetrowego odcinka muru obronnego wraz z bramą – konstrukcji po raz pierwszy fragmentarycznie uchwyconej wykopem sondażowym w 2011 roku.

Na rozpoznaniu północno-wschodniego odcinka tych właśnie fortyfikacji, oraz skupionej przy nich zabudowy skupiają się od 2016 roku szerokopłaszczyznowe prace terenowe, którymi kierują Joanna Jędrysik i Marcin S. Przybyła. W latach 2014-2016 studia nad grodziskiem w Maszkowicach wspierane były finansowo ze środków Narodowego Centrum Nauki (program OPUS 6, projekt: „Dziedziczenie, sieć kontaktów czy lokalna adaptacja? Przypadek społeczeństw epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w zachodniej Małopolsce”). Natomiast od roku 2016 zarówno prace terenowe realizowane przez dwa miesiące letnie, jak i studia nad źródłami prowadzone w Krakowie są dofinansowane z osobnego grantu Narodowego Centrum Nauki (program OPUS 10, projekt: „Kontynuacja badań nad prehistorycznym osiedlem obronnym w Maszkowicach”). Z pomocą tych środków możliwe będzie przygotowane pierwszej monografii nowych badań na Górze Zyndrama, której publikacja przewidziana jest na rok 2019.

Od początku nowe badania na Górze Zyndrama w Maszkowicach prowadzone były jako ćwiczenia terenowe dla studentów archeologii. I właśnie dzięki zaangażowaniu wszystkich uczestników tych prac możliwe były osiągnięte przez naszą ekspedycje rezultaty.